Đối với trẻ khiếm thính, để phát triển nghe nói hiệu quả thì điều vô cùng quan trọng là trẻ phải biết hợp tác và có nền nếp tốt. Tuy nhiên, một số gia đình có quan điểm trẻ bị khiếm thính rất thiệt thòi nên thường xuyên chiều chuộng, để mặc trẻ làm theo ý thích, đáp ứng những yêu cầu của trẻ và nghĩ những điều này sẽ bù đắp phần nào được thiệt thòi của trẻ. Đây là quan điểm sai lầm làm chậm sự phát triển của trẻ.
Để rèn nề nếp cho trẻ, bố mẹ cần đưa ra các quy định và củng cố thường xuyên. Nếu thấy yêu cầu của người lớn hợp lý thì trẻ sẵn sàng nghe theo vì về cơ bản trẻ muốn bố mẹ hài lòng và khen trẻ ngoan. Nhưng cách chúng ta giao tiếp với trẻ không phải lúc nào cũng là đúng. Sau đây là một số phương pháp giúp cha mẹ rèn nề nếp cho trẻ:
1. Nghiêm khắc:
Cần tỏ ra cứng rắn với trẻ khi cần thiết, cho trẻ thấy được sự dứt khoát trong yêu cầu của bố mẹ bằng giọng nói và vẻ mặt nghiêm khắc.
2. Thống nhất, kiên định:
Để trẻ có nề nếp thì bố mẹ phải thống nhất trong mọi hoạt động, không thể hôm nay cho trẻ đi ngủ vào 9h, ngày mai lại 11 giờ. Điều này sẽ làm trẻ có cớ để chống đối. Nếu đã đặt ra quy định thì phải tuân thủ 1 cách nghiêm ngặt.
3. Khách quan
Khi bạn nói với con “ Đi ngủ ngay” – đồng nghĩa với việc bạn vô tình rạo ra sự đối nghịch giữa bạn và trẻ. Thay vào đó, bạn hãy nhắc trẻ về một quy định mang tính chủ quan “10 giờ rồi đấy con, đến giờ đi ngủ của con rồi”. Bạn có thể nói với con “ Quy định là không được vẽ lên tường” thay vì “ Mẹ cấm không được vẽ lên tường” (lúc này, nếu trẻ này sinh cảm xúc khó chịu thì đó là cảm xúc đối với cái “quy đinh”, chứ không phải với “mẹ”).
4. Để trẻ được lựa chọn:
Thay vì ra lệnh cho trẻ, hãy đưa ra cho trẻ vài lựa chọn và đẻ trẻ tự quyết định yêu cầu chúng muốn thực hiện, điều này giúp trẻ cảm thấy tính độc lập, tự quyết và bớt đi sự khó chịu vì bị ép buộc. Ví dụ: Thay vì ra lệnh “ Đi thay quần áo”, bạn có thể cho trẻ lựa chọn “ Mình thay quần áo thôi, con muốn mặc áo màu đỏ hay màu xanh?”
5. Đưa ra yêu cầu cụ thể:
Đôi khi, cha mẹ thường đưa ra những yêu cầu thiếu rõ ràng, ví dụ “ Không được nghịch”, “ Đừng bày bừa ra nhà”. Khi đưa ra quy định chung chung, trẻ có thể bỏ qua hoặc hiểu theo những cách khác nhau. Ta nên đưa ra mô tả cụ thể việc muốn trẻ làm: “ Nhặt bút màu và ô tô ở dưới đất và cất và giỏ đồ chơi của con đi”, “ Khi đi qua đường phải nắm chặt tay mẹ”. Biên pháp này sẽ giúp trẻ dễ dàng hơn trong việc thực hiện yêu cầu của người lớn, từ đó sẽ xây dựng nên những thói quen tốt của trẻ.
6. Giải thích tường tận cho trẻ:
Giải thích để trẻ biết tại sao trẻ cần làm theo các quy định (như để tránh nguy hiểm cho trẻ), trẻ sẽ dễ nghe lời hơn nếu chúng biết ý nghĩa, nguyên nhân của các quy định hơn là khi chúng nghĩ rằng đó chẳng qua là do ý thích của người lớn. Bạn chỉ cần đưa ra sự giải thích thực tế, ngắn gọn chứ không còn dài dòng, ví dụ: “ Con đánh bạn sẽ làm bạn đau và không muốn chơi cùng con nữa”. Giải thích tường tận cho trẻ còn giúp trẻ hình thành các tiêu chuẩn trong hành vi – từ đó là nền tảng hình thành lên ý thức.
7. Dùng cách nói khẳng định:
Trẻ dễ tiếp thu cách nói hướng dẫn: “Làm…” hơn là kiểu nói ngăn cấm “Không được…”, vì khi bạn đưa cho trẻ yêu cầu theo kiểu ngăn cấm, trẻ biết là trẻ không được làm điều đó nhưng lại không có chỉ dẫn cụ thể thì trẻ sẽ không biết nên làm gì thay thế cho hành vi không được làm kia. Thay vì bảo trẻ “ Không được hét”, hãy bảo chúng “Nói nhỏ thôi”.
|